Page 54 - BES2017_TR
P. 54
Bireysel Emeklilik Sistemi 2017 Yılı Gelişim Raporu
B.1.6 Emekliler
BES’te Emeklilik
Bireysel emeklilik sisteminde emekli olmak için katılımcının, sisteme ilk giriş tarihinden itibaren 10 yıl süreyle sistemde kalması
ve 56 yaşını tamamlaması gerekir. Katılımcının birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunması halinde, tüm sözleşmelerden
emekliliğe hak kazanması için en az birinden bu hakkı kazanması yeterlidir. Emeklilik hakkını kullanmak isteyen katılımcının
tüm sözleşmelerini birleştirmesi gerekir.
Bireysel emeklilik sistemine dış sistemlerden (birikimli hayat sigortaları ile vakıf, sandık, tüzel kişiliği haiz meslek kuruluşu veya
sair ticaret şirketi) aktarım yaparak dahil olan katılımcılar, ilgili mevzuat gereği dış sistemlerde geçirdikleri süre ve aktarılan
tutarlara göre hesaplanan sürelerin bireysel emeklilik sisteminde geçirilen süreye eklenmesi yoluyla, bireysel emeklilik
sisteminde emekliliğe hak ediş için geçerli olan koşullardan biri olan 10 yıl sistemde kalma koşulunu sağlamadan emeklilik hakkı
kazanırlar. Ancak bu katılımcıların her durumda emekli olarak bireysel emeklilik sisteminden ayrılabilmeleri için en az 3 yıl
sistemde kalmaları gerekir.
Emekliliğe hak kazanan ve bu hakkı kullanmak isteyen katılımcı; toplu para, programlı geri ödeme ve yıllık gelir sigortaları
tercihlerinde bulunabilir veya birikimini bu seçenekler arasında paylaştırabilir. Emeklilik hakkını kullanmak istemeyen katılımcı
sistemde kalmaya devam edebilir.
İsteyen katılımcı devlet katkısı dahil bireysel emeklilik hesabındaki tutarları, elde ettiği getiri üzerinden %5 stopaj ödeyerek
toplu para olarak alabilir.
Programlı geri ödemeyi tercih eden katılımcı, bireysel emeklilik sistemi içinde kalarak bir program çerçevesinde; aylık, üç aylık,
altı aylık veya yıllık dönemlerde bireysel emeklilik hesabından birikimlerinin ödenmesini talep edebilir, daha sonra birikimlerinin
tamamını istediği anda alabilir.
Yıllık gelir sigortası ise, toplu veya belirli süreler içinde yapılan katkılara göre hemen veya belli bir süre sonra başlayan,
sigortalıya veya lehdarlarına ömür boyu veya belirli süreler için yapılan düzenli ödemelerdir. Yıllık gelir sigortası kapsamındaki
ödemenin şekli ve tutarı yapılacak yıllık gelir sigortası sözleşmesinin hükümlerine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Yıllık gelir
sigortası sözleşmesi, emeklilik sözleşmesinin bir parçası değil, emekliliğe hak kazanıldıktan sonra bir emeklilik veya hayat
sigortası şirketi ile düzenlenebilecek ayrı bir sözleşmedir.
Bireysel emeklilik sisteminde 31.12.2017 tarihine kadar 63.892 katılımcı birikimlerini düzenli ya da toplu ödeme olarak almak
suretiyle emeklilik hakkını kullanmıştır. Bu katılımcılar, 31.12.2017 itibarıyla emeklilik hakkını kazanmış katılımcıların yaklaşık
olarak %59’unu oluşturmaktadır. Bir başka anlatımla emeklilik hakkını elde eden katılımcıların %41’i sistemde birikim yapmaya
devam etmektedir.
Katılımcılara yapılan ödeme tutarlarına bakıldığında, ortalama birikimin 84 bin TL civarında ve ortanca birikimin de 44 bin TL
civarında olduğu, emeklilerin %75’inin 24 bin TL veya üzerinde emeklilik ödemesi aldığı görülmektedir.
G.66 Emeklilere Ödenen Tutarlar
280 Emeklilere Ödenen Toplam Tutar Kişi Başına Yapılan Ödeme 560
260
240 %75'lik Persentil 520
220 Ortanca
200 %25'lik Persentil 480
180 440
Tutar (Milyon TL)160
Tutar (Bin TL)140 400
120 360
100 01.2009 320
03.2009 280
80 05.2009
60 07.2009 240
40 09.2009 200
20 11.2009 160
01.2010 120
0 03.2010 80
05.2010 40
07.2010 0
09.2010
11.2010
01.2011
03.2011
05.2011
07.2011
09.2011
11.2011
01.2012
03.2012
05.2012
07.2012
09.2012
11.2012
01.2013
03.2013
05.2013
07.2013
09.2013
11.2013
01.2014
03.2014
05.2014
07.2014
09.2014
11.2014
01.2015
03.2015
05.2015
07.2015
09.2015
11.2015
01.2016
03.2016
05.2016
07.2016
09.2016
11.2016
01.2017
03.2017
05.2017
07.2 017
09.2017
11.2017
Gönüllü BES Verileri Emeklilik Tarihi
52
